Ποια είναι τελικά η Χαμάς
William Sieghart Παρασκευή 9 Ιανουαρίου 2009



Καθώς ξετυλίγονται στις οθόνες μας οι τρομακτικές σκηνές από τη Γάζα και το Ισραήλ μαίνεται παράλληλα ένας φραστικός πόλεμος που θολώνει τη δυνατότητά μας να κατανοήσουμε το τι πραγματικά συμβαίνει. Ποιοι αποτελούν, τέλος πάντων, αυτή τη Χαμάς, το κίνημα που ο Εχούντ Μπαράκ, ο υπουργός Αμυνας του Ισραήλ, θέλει να εξαφανίσει σαν να πρόκειται για κάποιον ιό; Γιατί νίκησε στις παλαιστινιακές εκλογές και γιατί επιτρέπει την εκτόξευση πυραύλων κατά του Ισραήλ; Η ιστορία αρχίζει πριν από περίπου τρία χρόνια όταν το κόμμα Αλλαγής και Μεταρρύθμισης- η πολιτική πτέρυγα της Χαμάς- νίκησε απρόσμενα στις πρώτες πραγματικά ελεύθερες και δίκαιες εκλογές που πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο χάρη στις υποσχέσεις του για την εξάλειψη της ενδημικής διαφθοράς και τη βελτίωση των σχεδόν ανύπαρκτων δημόσιων υπηρεσιών και υποδομών της Γάζας και της Δυτικής Οχθης. Οι Παλαιστίνιοι δεν ψήφισαν τη Χαμάς επειδή είναι ταγμένη στην καταστροφή του Ισραήλ, επειδή είναι υπεύθυνη για κύματα φονικών επιθέσεων αυτοκτονίας κατά ισραηλινών πολιτών. Ψήφισαν τη Χαμάς επειδή πίστευαν ότι η Φατάχ, το κόμμα της κυβέρνησης που απέπεμψαν, τους είχε προδώσει. Παρά την αποκήρυξη της βίας και την αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ, η Φατάχ δεν πέτυχε τον στόχο της δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους. Είναι σημαντικό να το καταλάβουμε αυτό για να κατανοήσουμε την υποτιθέμενη «απορριπτική» στάση της Χαμάς. Η Χαμάς δεν πρόκειται να αναγνωρίσει το Ισραήλ ή να αποκηρύξει το δικαίωμά της στην αντίσταση ωσότου βεβαιωθεί ότι η διε θνής κοινότητα δεσμεύεται ειλικρινά για μια δίκαιη επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος. Στα πέντε χρόνια που επισκέπτομαι τη Γάζα και τη Δυτική Οχθη έχω συναντήσει εκατοντάδες πολιτικά στελέχη και υποστηρικτές της Χαμάς. Κανείς τους δεν μου δήλωσε την πρόθεσή του για εξισλαμισμό της παλαιστινιακής κοινωνίας με τις μεθόδους των Ταλιμπάν. Δεν μπορεί άλλωστε να το πράξει, αφού το κίνημα εξαρτάται από την ψήφο των «κοσμικών» ψηφοφόρων. Ο κόσμος εδώ ακούει μουσική και βλέπει τηλεόραση, ενώ είναι δικαίωμα των γυναικών να επιλέξουν αν θα φορούν ή όχι τη μαντίλα. Η πολιτική ηγεσία της Χαμάς είναι ίσως η πιο μορφωμένη στον κόσμο. Το κίνημα περηφανεύεται ότι έχει στις ηγετικές τάξεις του περισσότερους από 500 κατόχους διδακτορικών: στην πλειονότητά τους είναι επαγγελματίες της μεσαίας τάξης- γιατροί, μηχανικοί, επιστήμονες. Οι περισσότεροι σπούδασαν μάλιστα σε βρετανικά πανεπιστήμια και δεν κρύβουν κανένα ιδεολογικό μίσος προς τη Δύση. Είναι ένα κίνημα βασισμένο στην απογοήτευση, ένα κίνημα αφοσιωμένο στην αντιμετώπιση της αδικίας που έχει επιβληθεί στον λαό του. Γι΄ αυτό και προσφέρει επίμονα στους Ισραηλινούς την πρόταση μιας δεκαετούς εκεχειρίας, ώστε να δημιουργήσει τον χώρο για μια πραγματική επίλυση της σύγκρουσης που συνεχίζεται εδώ και πάνω από 60 χρόνια. Η αντίδραση των Μπους και Μπλερ στη νίκη της Χαμάς το 2006 είναι το «κλειδί» για να κατανοήσουμε τον σημερινό τρόμο. Αντί να αποδεχτούν τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, χρηματοδότησαν αμέσως μια προσπάθεια για να τη βγάλουν βίαια από τη μέση: εκπαίδευσαν και εξόπλισαν ομάδες μαχητών της Φατάχ για να ρίξουν με στρατιωτικά μέσα την κυβέρνηση της Χαμάς και να βάλουν στη θέση της μια νέα, μη εκλεγμένη κυβέρνηση. Επιπροσθέτως, 45 βουλευτές της Χαμάς βρίσκονται ακόμη στις ισραηλινές φυλακές. Πριν από έξι μήνες η ισραηλινή κυβέρνηση αποδέχτηκε μια εκεχειρία με τη Χαμάς κατόπιν αιγυπτιακής μεσολάβησης. Σε αντάλλαγμα για την παύση πυρός το Ισραήλ συμφώνησε να ανοίξει τα συνοριακά περάσματα και να επιτρέψει την ελεύθερη ροή των απαραίτητων για τη διαβίωση αγαθών από και προς τη Γάζα. Τα μπαράζ των ρουκετών σταμάτησαν αλλά τα μπλόκα ποτέ δεν άνοιξαν τελείως, με αποτέλεσμα ο λαός της Γάζας να αρχίσει να λιμοκτονεί. Αυτό το ασφυκτικό εμπάργκο δεν ήταν αντιστάθμισμα της ειρήνης. Τι εννοεί, όμως, ο κ. Μπαράκ όταν λέει ότι θα καταστρέψει τη Χαμάς; Μήπως εννοεί ότι θα σκοτώσει το 42% των πολιτών των Παλαιστινίων που την υπερψήφισαν; Μήπως εννοεί ότι θα ανακαταλάβει τη Λωρίδα της Γάζας από την οποία το Ισραήλ τόσο οδυνηρά απεσύρθη πριν από τρία χρόνια; Ή μήπως εννοεί τον μόνιμο πολιτικό και γεωγραφικό διαχωρισμό των Παλαιστινίων της Γάζας και της Δυτικής Οχθης; Και, τέλος, για όσους μιλούν αδιάκοπα για την «ασφάλεια του Ισραήλ», σκέφτηκαν άραγε τι τάξεως απειλή δημιουργούν ενσταλάζοντας με τις βόμβες και τη λιμοκτονία άσβεστο μίσος σε 750.000 νέα παιδιά που μεγαλώνουν στη Γάζα; Εχει υποστηριχθεί ότι αυτή η σύρραξη δεν είναι δυνατόν να τερματιστεί. Στην πραγματικότητα η λύση είναι πολύ απλή. Οι 1.000 κορυφαίοι της ηγεσίας του Ισραήλοι πολιτικοί, οι στρατηγοί, οι υπηρεσίες ασφαλείας- και οι κορυφαίοι παλαιστίνιοι ισλαμιστές ηγέτες δεν έχουν συναντηθεί ποτέ. Για να υπάρξει πραγματική ειρήνη είναι απαραίτητη μια συνεννόηση αυτών των δύο ομάδων χωρίς όρους. Τα γεγονότα, όμως, των τελευταίων ημερών καθιστούν αυτό το ενδεχόμενο πιο απίθανο παρά ποτέ. Αυτή είναι και η πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουν η νέα κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της. © ΤΟ ΒΗΜΑ, Τhe Τimes 2009 Ο κ. Γουίλιαμ Σίγκχαρτ είναι πρόεδρος της Forward Τhinking, μιας ανεξάρτητης οργάνωσης επίλυσης συγκρούσεων.