ΝΟΙΚΙΑΣΜΕΝΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ. ΤΟ ΑΙΣΧΟΣ ΤΟΥ ΛΕΓΟΜΕΝΟΥ OUTSOURCING

Την τελευταία δεκαετία πραγματοποιήθηκε τεράστια αλλαγή προς το χειρότερο στο χώρο των εργασιακών σχέσεων χωρίς ιδιαίτερες αντιστάσεις. Η επιδείνωση των όρων της εργασίας έπληξε κυρίως τους νέους και αυτούς που έβγαιναν για πρώτη φορά στην παραγωγή , μεγάλη μερίδα εργατών χαμηλής και μέσης ειδίκευσης ,γυναίκες και μετανάστες. Στο πλαίσιο αυτό θεσμοθετήθηκε η λεγόμενη ''νοικιασμένη εργασία" στις χώρες της ΕΕ και φυσικά στην Ελλάδα.
Ακόμη και o όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την εργασιακή κατάσταση αυτών των συμπολιτών μας (νοικιασμένοι εργαζόμενοι), οι οποίοι ανήκουν μάλιστα στα παραγωγικά μέλη της κοινωνίας, παραπέμπει στην λογική των χρόνων του μεσαίωνα τότε που ο σκλάβος μπορούσε να μεταβιβαστεί σε άλλο αφεντικό έναντι αντιτίμου και να επιστραφεί για να μεταβιβαστεί κάπου αλλού. Αυτό στις μέρες μας ονομάζεται ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων η οποία συμβάλλει στη κινητικότητα των εργαζομένων και υποτίθεται ότι αυξάνει την λεγόμενη απασχολησιμότητα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για αυτό που ο Μάρξ ονόμαζε εμπορευματοποίηση της εργασίας. Το ανθρώπινο εμπόρευμα όπως και τα άλλα εμπορεύματα έχει την αξία του στην αγορά, η οποία διακρίνεται στην αξία χρήσης και την ανταλλακτική αξία και μπορεί να πωλείται, να ανταλλάσσεται, να δανείζεται, να ενοικιάζεται και να υπόκειται στον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Ακόμη και οι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν αυτή την κατάσταση είναι αποκαλυπτικοί και ξεδιάντροποι . Υπάρχουν στις διάφορες επιχειρήσεις τα τμήματα διαχείρισης ανθρώπινων πόρων (human resources) . Aντιμετωπίζουν δηλαδή τον εργαζόμενο ως πόρο, τον οποίο μπορείς να εκμεταλλευθείς όπως τους ορυκτούς πόρους , τους υδάτινους πόρους ή τους ενεργειακούς πόρους και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο μιας χώρας. Η κατάσταση αυτή στον εργασιακό τομέα που κατά τις απαρχές του καπιταλισμού είχε πάρει ακραίες μορφές εκμετάλλευσης και οδήγησε στις γνωστές εξεγέρσεις, βελτιώθηκε μετά τον πόλεμο κυρίως με την επικράτηση των ιδεών του Κέυνς και της σοσιαλδημοκρατίας κάτω από την πίεση των εργατικών διεκδικήσεων. Με την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού την αποβιομηχάνιση και την μεταφορά της παραγωγής σε χώρες χαμηλού εργατικού κόστους ,όπως έχουμε περιγράψει και σε άλλες αναρτήσεις ,διαλύθηκε το εργατικό κίνημα οι συνδικαλιστικές ηγεσίες ξεπουλήθηκαν ή συμβιβάστηκαν και ο εργασιακός μεσαίωνας επέστρεψε. Αναπτύχθηκε ένας νομιμοποιητικός και συγκαλυπτικός λόγος γύρω από αυτό το ζήτημα ο οποίος έχει ως εξής : Η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων θα επιφέρει αύξηση της παραγωγικότητας ,λόγω χαμηλότερου κόστους ,η οποία θα επιφέρει αύξηση της ανταγωνιστικότητας και περισσότερα κέρδη στις επιχειρήσεις, για να επενδύσουν και να επεκταθούν, έτσι ώστε να απασχολήσουν περισσότερους εργαζόμενους. Ουδέν ψευδέστερον αυτού. Αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι η μείωση του εργατικού κόστους οδηγεί σε άγριο ανταγωνισμό ,όπου τελικά κερδισμένη είναι εκείνη η επιχείρηση που συμπιέζει περισσότερο αυτό το κόστος . Άγριος ανταγωνισμός λοιπόν για το ποιος θα μειώσει περισσότερο το κόστος της εργασίας πράγμα που θα δώσει μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα και μεγαλύτερα κέρδη.
Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν θα πρέπει να δούμε και την θεσμοθέτηση της νοικιασμένης εργασίας, στην οποία υπάρχουν και πολλαπλά επίπεδα διαμεσολάβησης, όπου μεσάζοντες και εταιρείες που δρούν ως μεσίτες , εισπράτουν προμήθειες και έτσι δεν έχουμε ένα αλλά πολλά επίπεδα εκμετάλλευσης της εργασίας. Αυξάνεται δηλαδή η υπεραξία με την μαρξική έννοια.
Το σύστημα εν ολίγοις δουλεύει ως εξής: Συστήνονται εταιρείες με μόνο σκοπό την πρόσληψη εργαζομένων . Οι εργαζόμενοι αυτοί μπορεί να ανήκουν σε μία ή και σε πολλές ειδικότητες και έτσι η εταιρεία μπορεί να εξυπηρετεί διαφόρων ειδών επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις τώρα που απασχολούν νοικιασμένους εργαζομένους και δεν πρόκειται μόνο για ιδιωτικές αλλά και για κρατικές -και εδώ βρίσκεται ο εκμεταλλευτικός χαρακτήρας του καπιταλιστικού κράτους-δουλεύουν με το σύστημα της εργολαβίας -outsourcing. Δηλαδή παύουν να προσλαμβάνουν οι ίδιες εργαζόμενους με μόνιμη ή και σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου και νοικιάζουν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εργαζόμενους από τον εργολάβο-εταιρεία ενοικίασης εργαζομένων. Αυτό γίνεται κατά κόρον στον τομέα του καθαρισμού κτηρίων, εγκαταστάσεων κλπ, στον τομέα της εξόρυξης, στη βιομηχανία, αλλά και στον τομέα των υπηρεσιών όπως είναι οι τράπεζες, οι τηλεπικοινωνίες κλπ. Έτσι η εταιρεία που χρησιμοποιεί νοικιασμένους εργαζόμενους μειώνει το εργατικό κόστος διότι προσλαμβάνει ελάχιστο μόνιμο προσωπικό και κυρίως μόνο στελέχη και ο κύριος όγκος των εργασιών ανατίθεται στους νοικιασμένους εργαζόμενους, οι οποίοι πληρώνονται με εξευτελιστικούς μισθούς έχουν επισφαλή εργασία, είναι πολλές φορές ανασφάλιστοι ή εχουν δηλωθεί στους ασφαλιστικούς φορείς με διαφορετική ειδικότητα -συνήθως ως ανειδίκευτοι εργάτες - ενώ εκτελούν εξειδικευμένη εργασία. Έτσι έχουμε αυτό που λέμε πολλαπλά επίπεδα εκμετάλλευσης. Τους εκμεταλλεύεται η εταιρεία εργολάβος-μεσίτης ,η επιχείρηση που τους νοικιάζει, και οι δύο κλέβουν τα ασφαλιστικά ταμεία, και εκβιάζονται οι υπόλοιποι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα να παύσουν να διεκδικούν, διότι θα περιέλθουν και οι ίδιοι στην κατάσταση του νοικιασμένου. Τα πολλαπλά αυτά επίπεδα εκμετάλλευσης, η επισφαλής εργασία, το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι αυτοί είναι αναλώσιμοι, διότι είναι οι πρώτοι που απολύονται, δημιουργούν τεράστια υπεραξία που καρπώνονται οι καπιταλιστές. Ένα δε μεγάλο μέρος της υπεραξίας αυτής καρπώνεται το καθαρά παρασιτικό κεφάλαιο , ο λεγόμενος παρασιτικός καπιταλισμός για τον οποίο έχω μιλήσει παλαιότερα. Διότι είδαμε μεσίτες και ενδιάμεσους και στην εργασία. Αν είναι δυνατόν. Ανταλλάσσουν και νοικιάζουν ανθρώπους, λες και είναι πράγματα, λες και είναι πατάτες.
Καταστρέφονται τα όνειρα των νέων παιδιών, αποξενώνονται όπως έλεγε ο Μαρξ από το προϊόν της εργασίας τους ακόμα περισσότερο, και εξουθενώνονται ψυχικά. Μια εδώ και μια εκεί, ανάλογα με τις απαιτήσεις των αφεντικών, προσωρινοί ,αγρίως ξεζουμισμένοι , λεηλατημένοι,και ηθικά εξευτελισμένοι, αιχμάλωτοι της ανάγκης. Αυτοί είναι οι νοικιασμένοι εργαζόμενοι.
Το μεγάλο δε όνειδος , η μεγάλη ντροπή , η ηθική απαξία είναι η προκλητική ζωή των λεγόμενων golden boys των εταιρειών που χρησιμοποιούν νοικιασμένους εργαζόμενους, και μάλιστα όταν οι εταιρείες αυτές ανήκουν στο δημόσιο τομέα. Υπάρχει αντιπροσωπευτικότερο σύνθημα και μάλιστα για την συγκεκριμένη κατηγορία εργαζομένων από αυτό που βλέπουμε γραμμένο στους τοίχους ;" Τα πλούτη τους ,το αίμα μας".
Θα επανέλθουμε με νέο σημείωμα, θα εξειδικεύσουμε και θα αναλύσουμε τα φαινόμενα βίαιης οργής που ενδέχεται να δημιουργήσει η άθλια αυτή κατάσταση που έχει πλακώσει τον κόσμο ολόκληρο αλλά και την πατρίδα μας.
Για όποιον θέλει να πληροφορηθεί περισσότερα αλλά και να μετάσχει σε συλλογικές μορφές αντίδρασης παραπέμπω στο blog ΝΟΙΚΑΣΜΕΝΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ